Sắc Tố Melanin - Những Chiếc Ô (Chiếc Dù) Của Làn Da Chúng Ta
Ô không chỉ dùng để che mưa; chúng còn có thể che nắng cho chúng ta. Khi Giô-na ngồi hờn dỗi vì sự thương xót của Đức Chúa Trời đối với Ni-ni-ve, Thượng Đế chuẩn bị một cây lớn – giống như một chiếc ô lớn – để che bóng cho ông khỏi ánh nắng gay gắt (Giô-na 4:6). Giống như Thượng Đế nhân từ của chúng ta đã bảo vệ Giô-na, Ngài cũng đã trang bị cho làn da của chúng ta hàng triệu chiếc ô nhỏ để bảo vệ chúng ta khỏi những tia nắng mặt trời gây hại.
Nguy hiểm Của Tia Cực Tím
Ngoài ánh sáng nhìn thấy, mặt trời còn tạo ra ánh sáng vô hình gọi là tia cực tím (UV), có tác động lớn hơn đến làn da của chúng ta. Tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc, ánh sáng UV có thể có lợi hoặc gây hại. Với mức độ tiếp xúc vừa phải, tia UV thúc đẩy sản xuất vitamin D trong da của chúng ta, một chất cần thiết để xây dựng xương và răng chắc khỏe. Tuy nhiên, ở liều cao hơn (và đặc biệt ở một bước sóng nhất định), ánh sáng UV có thể gây hại cho da của chúng ta, gây bỏng, lão hóa da sớm, nhăn da, đột biến và ung thư da.
Sắc Tố Melanin Ra Tay Cứu Giúp
Giống như tất cả các loại ô che nắng tốt, những chiếc ô trong da chúng ta có màu sẫm. Sắc tố tối màu trong da của chúng ta, được gọi là melanin, thường có màu đen hoặc nâu. Loại protein này được sản xuất bởi các tế bào đặc biệt, gọi là tế bào hắc tố, nằm ở lớp dưới cùng của biểu bì (lớp bề mặt của da chúng ta) (Hình 1)*.
Bản thân các tế bào hắc tố không phải là chiếc ô của làn da chúng ta. Chúng chỉ sản xuất sắc tố cho da chúng ta, dưới dạng những hạt nhỏ gọi là hạt sắc tố hoặc hạt hắc tố (melanosomes).
Sau đó, chúng chuyển các hạt này đến các tế bào biểu bì nhất định ở lớp dưới cùng của biểu bì da, nơi chúng chặn tia UV có hại xuyên qua da chúng ta. Nói cách khác, tế bào hắc tố giống như những nhà máy sản xuất hạt sắc tố, vận chuyển hạt sắc tố (melanosome) đến các tế bào khác nơi cần sắc tố.
Cơ chế vận chuyển các hạt này bản thân nó đã rất đáng kinh ngạc. Tế bào hắc tố là một tế bào phân nhánh cao với các phần kéo dài, mảnh mai, hoặc các tua (Hình 2)**. Tế bào hắc tố tạo ra các hạt hắc tố, sau đó di chuyển ra đầu các tua tế bào. Các tế bào biểu bì sau đó "cắt đứt" các đầu của các quá trình này, đưa các hạt vào bên trong tế bào của chúng.
Khi ở bên trong, các hạt hắc tố được di chuyển và sắp xếp để tạo thành một "mũ" tối trên nhân tế bào biểu bì. Nắp có sắc tố này đóng vai trò như một chiếc ô nhỏ cho nhân tế bào, đặc biệt là chặn các bước sóng gây hại nhất của ánh sáng UV (Hình 2)**.
Bức xạ UV gây hại nhất khi các tế bào biểu bì đang phân chia để tạo ra các tế bào mới. Vào thời điểm quan trọng này, tia UV có thể gây tổn hại đến DNA (thông tin di truyền) trong nhân tế bào, dẫn đến đột biến và ung thư da.
Các tế bào duy nhất phải đối mặt với nguy hiểm này là các tế bào gốc, những tế bào duy nhất trong lớp biểu bì có khả năng phân chia. Những tế bào này nằm ở lớp sâu nhất của biểu bì. Và thật đáng kinh ngạc, chỉ những tế bào gốc dễ bị tổn thương này mới nhận được các hạt sắc tố quý giá.
Không có người "da trắng"
Da người bình thường không bao giờ thực sự trắng, mặc dù một số người có ít sắc tố trong da hơn những người khác. Thật đáng ngạc nhiên, tất cả con người, bất kể màu da của họ là gì, đều có số lượng tế bào hắc tố (melanocytes) gần như bằng nhau trên mỗi inch vuông da.
Ngay cả người bạch tạng cũng có tế bào hắc tố, nhưng chúng tạo ra các hạt hắc tố không màu thay vì có màu. Các hạt không màu vì enzyme cần thiết để sản xuất melanin bị thiếu hoặc bị lỗi.
Thật thú vị, các hạt sắc tố không màu này vẫn được đưa vào các tế bào gốc biểu bì, nơi chúng tạo thành một chiếc ô giống như trong da bình thường. Tuy nhiên, kết quả lại giống như một chiếc ô nhựa trong suốt – không mấy hiệu quả trong việc che nắng.
Một số người có làn da sẫm màu hơn những người khác, không phải vì họ có nhiều tế bào hắc tố hơn mà vì họ giữ lại lượng sắc tố lớn hơn sau khi các tế bào không còn khả năng phân chia nữa. Những người có làn da sáng hơn sẽ phân hủy hầu hết các sắc tố của họ.
Mặc dù DNA ít bị tổn thương bởi tia UV hơn khi tế bào không còn phân chia, nhưng việc giữ lại nhiều sắc tố hơn vẫn có lợi. Những người có làn da sẫm màu hơn có khả năng chống lại cháy nắng và ung thư da tốt hơn. Tuy nhiên, những người có làn da rất sẫm màu lại phải đối mặt với một vấn đề khác - họ có thể không sản xuất đủ vitamin D.
Giống như cây thần kỳ mà Thượng Đế ban cho để che bóng cho Giô-na, mỗi chiếc ô trong da chúng ta là một phép lạ mà chúng ta "không nhọc nhằn làm ra, cũng không làm cho nó mọc lên" (Giô-na 4:10). Chúng ta không xứng đáng được hưởng bóng râm nhân từ, do Chúa ban cho hơn cả Giô-na.
Vậy thì chúng ta hãy tạ ơn vì tất cả những sự ban cho vô giá mà Thượng Đế đã ban cho chúng ta qua Đấng Christ, Đấng bảo vệ và nâng đỡ cả thân thể lẫn linh hồn chúng ta khỏi mọi điều có thể gây hại cho chúng ta. Thật vậy, "Ngài không xa mỗi người chúng ta, vì 'Trong Ngài chúng ta sống, di chuyển và có được sự sống'" (Công vụ 17:27–28).
Tiến sĩ Menton
*Hình 1. Sản xuất sắc tố
Hắc Tố là sắc tố chủ yếu chịu trách nhiệm về màu da của chúng ta. Sắc tố được sản xuất trong các tế bào đặc biệt, gọi là tế bào hắc tố, nằm ở lớp dưới của biểu bì (lớp bề mặt của da chúng ta).
**Hình 2. Phân bố sắc tố
Khi Hắc Tố được sản xuất, nó được đóng gói thành những hạt nhỏ gọi là hạt sắc tố, sẵn sàng vận chuyển đến các tế bào lân cận trong lớp biểu bì (tế bào biểu bì). Các hạt này đầu tiên được vận chuyển đến đầu các phần nhô ra dài, mảnh, phân nhánh từ tế bào hắc tố giống như xúc tu trên bạch tuộc (A).
Các tế bào biểu bì sau đó "cắt đứt" các đầu của các phần nhô ra này (B). Khi đã vào bên trong các tế bào biểu bì, các hạt sắc tố quý giá sẽ được di chuyển và sắp xếp thành các "mũ" hoặc "ô" tối trên nhân tế bào (C). Những nắp này bảo vệ nhân tế bào khỏi ánh sáng cực tím có hại, đặc biệt là khi tế bào phân chia.
Thánh Kinh | Khoa Học & Niềm Tin | Tiến Hóa Hay Sáng Tạo | Bài Mới Đăng
Tin Lành nầy về nước Đức Chúa Trời sẽ được giảng ra khắp đất, để làm chứng cho muôn dân. Bấy giờ sự cuối cùng sẽ đến. (Mathiơ 24:14)
