Não Lớn Hơn Có Tốt Hơn Không?
Khi nói đến trí thông minh, kích thước của bộ não của bạn không phải là yếu tố quyết định.
Nếu tôi có thể lấy não của mình ra và chứng minh rằng nó lớn hơn của bạn, liệu điều đó có nghĩa là tôi thông minh hơn bạn không? Hy vọng là bạn sẽ nói không.
Hãy cân nhắc điều này. Kích thước não trung bình khác nhau giữa nam và nữ (nam giới có não lớn hơn). Ngoài ra, não bộ của người trưởng thành sẽ nhỏ lại khi chúng ta già đi. Nhưng chỉ có kẻ ngu ngốc mới nói rằng đàn ông thông minh hơn phụ nữ hoặc rằng người già kém thông minh hơn người trẻ!
Tuy nhiên, đó chính xác là những gì các nhà cổ sinh vật học tiến hóa đã làm kể từ khi phát hiện ra những hóa thạch "sớm" của con người đầu tiên vào những năm 1800. Với mỗi phát hiện mới, một trong những điều đầu tiên mà các nhà khoa học muốn biết là kích thước não (hoặc dung tích sọ). Nếu hộp sọ nhỏ hơn, họ cho rằng não bộ kém tiến hóa và kém thông minh hơn của chúng ta.
Gần đây, giả định rằng kích thước não phản ánh trí thông minh đã bị bác bỏ. Chúng ta hiện nay biết rằng dung tích sọ—hay thể tích bên trong hộp sọ nơi não được chứa—không phải là một thước đo chắc chắn cho kích thước não hoặc trí thông minh. Còn nhiều yếu tố khác liên quan.
Kích Thước là Tương Đối
Trong khi chúng ta, con người, tự hào về khả năng trí tuệ của mình, một số loài động vật có vú lại có bộ não lớn hơn. Trên thực tế, cá nhà táng và voi—thậm chí cả cá heo—có não lớn hơn. Vì vậy, kích thước não tuyệt đối không cho chúng ta biết ai thông minh hơn.
Bạn có thể cho rằng cơ thể lớn hơn cần não lớn hơn để thực hiện nhiều chức năng hơn. Ở một mức độ nào đó, điều này là đúng, vì vậy điều quan trọng là phải nhớ rằng kích thước não liên quan đến cơ thể.
Trên thực tế, các nhà khoa học đã đưa ra một phép đo gọi là tỷ lệ não so với kích thước cơ thể. Bộ não của con người lớn hơn nhiều so với cơ thể của chúng ta (1/40) so với bộ não của cá heo (1/80) hoặc voi (1/600). Tiện thể, điều đó cũng có thể giúp giải thích tại sao đàn ông thường có não lớn hơn phụ nữ. (Và vì phụ nữ lớn hơn có não lớn hơn so với đàn ông nhỏ hơn, có vẻ như đây là vấn đề kích thước cơ thể, không phải vấn đề giới tính.)
Thú vị thay, não của con chuột chũi nhỏ có tỷ lệ não lớn hơn bất kỳ loài động vật có vú nào khác (1/10). Tuy nhiên, chúng ta biết rằng con chuột chũi không phải là con vật đứng đầu chủng loại. Vì vậy, rõ ràng là có điều gì đó hơn nữa liên quan đến việc so sánh trí thông minh. Bởi vì chuột chũi cần một số lượng thần kinh tế bào tối thiểu để hoàn thành công việc, nên có một giới hạn về kích thước não của chúng có thể nhỏ đến mức nào mà vẫn hoạt động được.
Trí Thông Minh Là Gì?
Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã cố gắng xác định mối tương quan giữa kích thước não và trí thông minh. Những nghiên cứu như vậy đã cho ra những kết quả không đồng nhất, mặc dù có vẻ như có một mối tương quan yếu trong con người. Tuy nhiên, việc thiết lập một mối tương quan như vậy là khó khăn vì các nhà khoa học vẫn chưa đồng ý về một định nghĩa tốt về trí thông minh hoặc một cách đo lường tuyệt đối cho nó.
Để làm mọi thứ tồi tệ hơn, các nhà khoa học không hoàn toàn chắc chắn nên đo cái gì trong não. Ngay cả khi bạn chấp nhận tiêu chuẩn cũ về dung tích sọ, nó chỉ có thể cho ra kích thước não tối đa, chứ không phải kích thước não thực tế. Điều này là vì phần lớn thể tích của hộp sọ là một chất lỏng đặc biệt bao quanh não, được gọi là dịch não tủy.
Trọng lượng não có thể có vẻ là một chỉ số tốt hơn về trí thông minh. Tuy nhiên, không phải tất cả các phần của não đều giống nhau khi nói đến trí tuệ. Hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng động cơ quan trọng nhất của trí thông minh là các tế bào não gọi là thần kinh tế bào (nơ-ron), nhưng chúng chỉ xuất hiện trong phần được gọi là chất xám. Chất xám chiếm gần 40% não của chúng ta, trong khi một phần lớn hơn của khối lượng não là chất trắng, chỉ tạo ra các kết nối giữa các thần kinh tế bào. Nhiều chất trắng hơn sẽ làm tăng trọng lượng não nhưng có thể không tăng trí thông minh.
Diện tích bề mặt não có thể gần hơn với một cách đo tốt về trí thông minh. Tại sao? Các thần kinh tế bào của chúng ta được đóng gói vào chất xám ở bề mặt của não, và diện tích bề mặt lớn hơn có nghĩa là sức mạnh não bộ nhiều hơn. Gấp các lớp thần kinh tế bào lại với nhau làm tăng diện tích bề mặt có thể trong cùng một không gian. Và khi nói đến não bộ gấp nếp, con người không thể bị thua về độ gấp nếp.
Ví dụ, não của chuột hoàn toàn nhẵn nhụi. Ngược lại, não người có vẻ gồ ghề với các gờ (gyri) và rãnh (sulci). Việc gập lại của não gần như làm tăng gấp đôi diện tích bề mặt—và số lượng tế bào thần kinh—có thể trong cùng một thể tích. Nếu bạn mở rộng não người ra, diện tích bề mặt dao động từ 1.500 đến 2.000 cm². Não của một con chuột chũi, ngược lại, mở ra chỉ có 0,8 cm².
Vẻ Bề Ngoài Có Thể Lừa Dối
Bạn đã bao giờ nghe đến lời xúc phạm "não chim" chưa? Hóa ra đây là một lời khen! Chim rất thông minh. Quạ thường là một trong những loài động vật thông minh nhất— mặc dù não của chúng chỉ bằng kích thước của một hạt óc chó (14 g). Theo nhiều cách, chúng có thể sánh ngang với khỉ, có bộ não kích thước như quả lê (53 g).
Các nghiên cứu gần đây về quạ và các loài động vật khác cho thấy kích thước não không phải là yếu tố chính quyết định trí thông minh. Ví dụ, quạ có các tế bào thần kinh dày đặc hơn so với khỉ. Và những tế bào thần kinh này được tập trung vào vỏ não trước, nơi diễn ra các suy nghĩ bậc cao.
Còn con người so với voi thì sao, khi não của chúng gần như lớn gấp bốn lần não của chúng ta? Số lượng nếp gấp trong não cho phép nhiều kết nối thần kinh tế bào hơn, điều này là một thước đo tốt hơn về trí thông minh. Số lượng nếp gấp và số lượng kết nối thần kinh tế bào ở con người vượt trội hơn mọi loại động vật có vú, bao gồm cả voi.
Điều quan trọng nhất? Chúng ta vẫn chưa hoàn toàn hiểu mối quan hệ giữa não bộ và trí thông minh. Nhưng chúng ta biết rằng Thượng Đế đã tạo ra nhiều loại sinh vật với cấu trúc não bộ rất khác nhau để thực hiện những mục đích độc đáo của chúng.
Tốt hơn là Tập Trung vào Thần kinh tế bào và Khớp thần kinh
Tuy nhiên, so sánh chất xám không kể hết câu chuyện. Não chứa nhiều loại tế bào khác nhau, không chỉ có tế bào thần kinh. Các tế bào thần kinh có thể là các tế bào nổi bật nhất (và ước tính có khoảng 10.000 loại tế bào thần kinh khác nhau trong não người). Nhưng não bộ bao gồm nhiều loại tế bào hỗ trợ được gọi là tế bào thần kinh đệm. Vi bào thần kinh đệm, chẳng hạn, là những tế bào nhỏ thực hiện chức năng giống như miễn dịch.
Một trong những vai trò của chúng là dọn dẹp các mảnh vụn trong trường hợp bị chấn thương não. Tế bào thần kinh đệm dạng sao là một loại tế bào hỗ trợ khác, bảo vệ các tế bào thần kinh bằng cách tạo ra một rào cản giữa các tế bào thần kinh và máu. Những tế bào này dường như không liên quan trực tiếp đến trí thông minh, mặc dù chúng ta không thể khẳng định một cách cứng nhắc.
Chìa khóa là so sánh số lượng tế bào thần kinh. Chỉ có 10–50% số tế bào trong não người là thần kinh tế bào. Não người trưởng thành có khoảng 100 tỷ thần kinh tế bào, vượt qua hầu hết các loại động vật ngoại trừ voi và cá voi.
Vì vậy, chúng ta cần xem xét một yếu tố quan trọng khác liên quan đến trí thông minh: mật độ thần kinh tế bào. Các thần kinh tế bào có nhiều kích thước khác nhau. Nơi nào có các tế bào thần kinh nhỏ hơn, sẽ có nhiều tế bào hơn trong cùng một khoảng không gian. Ngược lại, nếu các thần kinh tế bào lớn hơn, thì sẽ có ít thần kinh tế bào hơn và mật độ thần kinh tế bào sẽ thấp hơn. Con người nổi bật với mật độ thần kinh tế bào của họ, nhưng ngay cả ở đây chúng ta cũng không phải là nhà vô địch không thể tranh cãi.
Quan trọng hơn cả mật độ thần kinh tế bào là một thứ được gọi là mật độ khớp thần kinh. Các tế bào thần kinh tạo ra các kết nối với các tế bào thần kinh khác gọi là những khớp thần kinh. Một khớp thần kinh giống như một cây cầu qua đó một tế bào thần kinh gửi một chất dẫn truyền thần kinh tín hiệu đến một tế bào thần kinh khác. Số lượng khớp thần kinh trên một thần kinh tế bào nhất định có thể lên tới 7.000, có nghĩa là một thần kinh tế bào có thể cung cấp hoặc nhận tín hiệu từ 7.000 thần kinh tế bào khác nhau. Với 100 tỷ thần kinh tế bào, tổng số khớp thần kinh lên tới khoảng 100 triệu triệu. Không có động vật nào trên trái đất đạt gần đến con số này.
Mật độ khớp thần kinh chắc chắn có tương quan đến trí thông minh. Trên thực tế, sự mất mát của mật độ khớp thần kinh là có mối tương quan tốt nhất với mức độ nghiêm trọng của chứng mất trí nhớ trong bệnh Alzheimer—tốt hơn cả sự mất mát của các tế bào thần kinh và sự giảm trọng lượng não.
Chìa khóa không phải là kích thước hay trọng lượng của não, mà là lượng sức mạnh có thể được nhồi nhét vào một không gian nhỏ. Dựa trên lời dạy của Kinh Thánh rằng tất cả chúng ta đều được tạo ra theo hình ảnh của Thượng Đế và là con cháu của A-đam, chúng ta có thể chắc chắn rằng những người gần thời của A-đam cũng thông minh như bạn và tôi, nếu không muốn nói là hơn thế. Bất kể "khả năng sọ não" của chúng ta là gì, chúng ta đều có thể biết và tôn vinh Đấng Tạo Hóa của mình!
Một Kích Thước Không Phù Hợp Với Tất Cả
Thể tích não bộ thay đổi rộng rãi giữa các cá nhân hiện đại và khác nhau theo độ tuổi và giới tính. Một nghiên cứu cho biết rằng thể tích trung bình của nam giới là 1274 cc trong khi nữ giới trung bình là 1131 cc. Tuy nhiên, hãy xem xét độ rộng của khoảng này. Nam giới có dung tích não từ 1053–1498 cc, và nữ giới có dung tích não từ 975–1398 cc. Điều này có nghĩa là phạm vi bình thường của não người hiện đại ít nhất là 975–1498. Với một khoảng rộng như vậy, lý luận là mối liên hệ giữa kích thước não và trí thông minh ở tổ tiên loài người trở nên yếu đi.
Trong số người Neanderthal, dung tích sọ trung bình khoảng 1350 cc với khoảng từ 1250 đến 1650 cc. Điều đó lớn hơn so với chúng ta ngày nay, nhưng người Neanderthal có một khối u ở phía sau, và hộp sọ của họ thường dài và hẹp. Tuy nhiên, kích thước não của người Neanderthal chồng lấp với người hiện đại ngày nay.
Con người được gọi là Homo erectus có dung tích sọ não dao động khoảng 850–1200 cc. Các mẫu hóa thạch từ châu Phi nhỏ hơn, với kích thước trung bình khoảng 930 cc, trong khi các mẫu hóa thạch từ Trung Quốc có kích thước trung bình 1030 cc. Tuy nhiên, kích thước não của Homo erectus cũng trùng lặp với kích thước não của con người hiện nay.
Thú vị thay, Homo floresiensis nhỏ bé (được gọi là "Người Hobbit") được tìm thấy trên một hòn đảo ở Indonesia có dung tích sọ chỉ hơn 400 cc. Mặc dù có kích thước não bộ cực kỳ nhỏ, họ vẫn chế tạo công cụ bằng đá và xây thuyền. Rõ ràng, bộ não của con người được thiết kế để hoạt động đầy đủ, dù là bộ não của một người khổng lồ hay một người nhỏ bé.
Tiến sĩ David A. DeWitt
+ Chim vs. Vượn: Quạ có lợi thế trong một số kỹ năng tư duy cao hơn, bao gồm giải quyết câu đố và chế tạo công cụ theo cách mà khỉ không thể làm được.
+ Con người so với động vật có vú: Con người có thể có bộ não nhỏ hơn một số động vật có vú lớn, nhưng không ai nghi ngờ ai thông minh hơn.
Thánh Kinh | Khoa Học & Niềm Tin | Tiến Hóa Hay Sáng Tạo | Bài Mới Đăng
Tin Lành nầy về nước Đức Chúa Trời sẽ được giảng ra khắp đất, để làm chứng cho muôn dân. Bấy giờ sự cuối cùng sẽ đến. (Mathiơ 24:14)
